Hatay jest prowincją leżącą tuż przy syryjskiej granicy na południowym wschodzie Turcji. Nazywany miastem cywilizacji. Ślady pierwszego osadnictwa na tych ziemiach sięgają okresu epipaleolitu (40.000-9.000 p.n.e.), co potwierdzają znaleziska w jaskiniach w Altınözü, Samandağ-Çevlik, Antakya-Şenköy i Yayladağ-Üçağızlı.

Leżąca nad rzeką Asi, na żyznej równinie otoczonej wysokimi górami, z historią 13 cywilizacji, które tu zamieszkiwały. Niegdyś słynąca z bogactwa i luksusu stolica królów, w VII w. jeden z pięciu patriarchalnych ośrodków Kościoła, tuż obok Rzymu, Aleksandrii, Jerozolimy i Stambułu – prowincja Hatay (Antakya), którą po prostu trzeba zobaczyć.

Atrakcje w Hatay

Muzeum Archeologiczne w Hatay

Mozaiki są numerem jeden w Hatay. Począwszy od tego, że mieście jest hotel zbudowany nad najdłuższą mozaiką na świecie, w Hatay znajduje się również słynne Muzeum Archeologiczne.

Wszystko zaczęło się od wykopalisk prowadzonych w latach 1932-39, które ukazały bogactwo i wielkość miasta. Najwięcej artefaktów odnaleziono w Antakyi, Harbiye i Samandağ. Ideą stworzenia Muzeum Archeologicznego było zgromadzenie wszystkich zabytków w jednym miejscu. Budynek otwarto dla zwiedzających w 10. rocznicę powrotu Hatay do Ojczyzny, 23 lipca 1948 r., ale szybko okazało się, że nie jest on w stanie pomieścić wszystkich zbiorów.

Wówczas zaplanowano budowę nowego budynku, który miał sprostać potrzebom lepszego eksponowania bogatej kolekcji wykopanej w pobliskich ziemiach. Ogromny gmach nowego muzeum, otwarto w 2014 r.

Dzieła wystawione w Muzeum Archeologicznym w Hatay, uważane są za największą kolejkę mozaik na świecie. Zajmują one powierzchnię 3 tysięcy m2 w budynku, który posiada ponad 10 m2 powierzchni wystawienniczej.

W muzeum stworzono wystawy w dziewięciu tematach i okresach. Są to: kultura prehistoryczna, kultura paleolitu (animacja jaskini Üçağızlı), kultura Amuk (artefakty z kopca równiny Amika), okres hellenistyczny, okres rzymski (mozaiki), nekropolie i sarkofagi, okres wschodniorzymski (mozaiki), średniowiecze i religie Hatay. Do tego dochodzą współczesne wystawy, które są organizowane w muzeum.

Do najważniejszych zabytków zgromadzonych w muzeum należą:

– Jaskinia Üçağızlı z okresu paleolitu, dzięki której można zobaczyć, jak żyli pierwsi mieszkańcy tych ziem;

– Rzeźba przedstawiająca króla Hetyków z 1380 r. p.n.e., czyli Suppiluliuma, którą od lat kojarzyłam z tureckich pocztówek. To dość nowe znalezisko, została odkryta przez przypadek, podczas międzynarodowych wykopalisk 10 lat temu.

Aktualnie mierzy 1,5m, choć archeolodzy zakładają, że oryginalnie sięgała 3,5 metra.

– Mozaiki, które wiodą prym na tych ziemiach. Podczas mojej wizyty w Hatay (a później Gaziantep), zobaczyłam więcej mozaik, niż kafli w całym swoim życiu.

Nie można przejść obok nich obojętnie! To sztuka, którą można podziwiać godzinami, spacerując po mostach ustawionych nad dziełami z czasów panowania Rzymian.

Muzeum jest tak ogromne, że śmiało można spędzić w nim cały dzień… Wychodząc z budynku, kierując się na prawo, znajdziecie sklep z oryginalnymi mozaikami, które tworzą mieszkańcy. Ja spróbowałam na własnej skórze tej trudnej sztuki – to nie dla mnie.

Bilet wstępu w 2022 r. kosztuje 65 TL (95 TL z audio przewodnikiem).

Godziny otwarcia:

– od kwietnia do października 8:30-19.00

– od listopada do marca 8:30-17.00

Kasy biletowe pracują pół godziny krócej.

Uzun Bazaar, czyli długi bazar w Hatay

Od zawsze powtarzam, że prawdziwe tureckie życie toczy się na bazarach. Zawsze zachęcałam turystów, aby odwiedzili targowisko i poczuli ten iście orientalny klimat. Będąc w centrum Hatay, czyli starej dzielnicy Çarşı, należy odwiedzić Uzun Bazar.

Bazar w Hatay różni się (jak zresztą wszystko) od tych, które znajdują się w kurortach. To długi bazar i to nie tylko z nazwy, zadaszony, położony w historycznej dzielnicy miasta. Składa się z wielu części i od wieku służy mieszkańcom jako miejsce spotkań i zakupów.

Uzun Bazar jest autentyczny. Więcej tu rzemieślników, którzy na oczach kupujących tworzą swoje produkty, a mniej tu słynnych tureckich podróbek.

Długi bazar jest ogromny! Składa się z historycznych karczm, łaźni, meczetów, starych drzew i budynków. To bazary w bazarze! Znajdziecie tu: Kurşunlu Han, Sidikli Han i Sokullu Han, do tego hamamy, czyli łaźnie: Cindi Hamamı, Saka Hamamı, Meydan Hamamı i Yeni Hamam.

Bazar w Antakyi, to kolory, zapachy i gwar miasta. Krążyłam po nim popijając sok ze świeżo wyciśniętych pomarańczy, wpatrując się w kucharzy i rzemieślników, uważając przy tym pod nogi, bo dookoła leżały koty.

To właśnie tu, pierwszy raz w życiu miałam okazję zobaczyć, jak powstaje künefe, z którego ten region słynie.

Podróż śladami świętych

Hatay, to biblijna Antochia, w której wieki temu żyli apostołowie Chrystusa. Oto miejsca, które trzeba odwiedzić, aby poznać początki chrześcijaństwa:

– Klasztor św. Szymona Słupnika

– Pierwszy kościół na świecie (Kościół św. Piotra)

– Grobowiec Hızır

– Drzewo Mojżesza

– Meczet Habib-i Neccar

Wszystkie miejsca religijne opisałam w osobnym artykule – Hatay- podróż śladami świętych.

Co kryją góry Asi?

Antakya to nie tylko miejsca religijne i mozaiki. Miasto zbudowano u podnóża gór, które do niedawna kryły tajemnice w swych jaskiniach. Będąc w tym regionie, trzeba odwiedzić dwie najpopularniejsze atrakcje turystyczne, które znajdują się koło siebie.

Titus Vespasianus Tunnel, czyli Tunel Tytusa

Zmierzając do tunelu, widzi się zarówno morze, jak i góry, za którymi jest już Syria. Myśl o tym, że dojechałam tak daleko, nie przerażała mnie nawet przez minutę. To od znajomych słyszałam teksty „Nie boisz się tam lecieć?”. Nie, nie bałam się. W Hatay czułam się bezpiecznie jak w innych regionach Turcji.

Idąc do tunelu mijałam samych Turków. Dowiedziałam się, że w czasie pandemii, gdy podróżowanie do innych krajów było niemożliwe, lokalsi zaczęli odkrywać swoją ojczyznę. Wówczas bardzo popularny stał się tunel Tytusa, który i ja wreszcie odwiedziłam.

W roku 300 p.n.e. Seleucos Nikator generał Aleksandra Wielkiego, założył miasto portowe o nazwie Seleucia Pierra. Wiele lat później, w 69 r. n.e. rzymski cesarz Wespazjan zlecił budowę tunelu, który miał uchronić mieszkańców przed wodami powodziowymi, które napływały od morza. I tak aż do 81 r. n.e. żołnierze, marynarze i niewolnicy wykuwali, centymetr po centymetrze kanał, który osiągnął 7 m wysokości, 7 m szerokości i 1380 m długości.

 W 2014 r. Tunel Tytusa został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako starożytne osiągnięcie inżynieryjne oraz zabytek wzniesiony całkowicie ręcznie.

Jaskinia Beşikli

Idąc w głąb gór, znajdziemy kolejny zabytek, który powstał w czasie istnienia miasta Seleucia Pierra. To jaskinia Beşikli, która należy do nekropolii starożytnego miasta.

Pochówki wyrzeźbiono wysoko na skalistych wzgórzach, około 100 m od tunelu Tytusa. W 12 wnękach wykutych w skałach znajduje się 12 grobów należących do Rzymian oraz rodzin królewskich i mieszkańców. Niestety, jaskinia została zamknięta dla zwiedzających, więc nie miałam okazji zobaczyć komór grobowych, które zdobią dekoracje z małżami i gałązkami winorośli.

Wspięłam się za to na skałę, która niegdyś służyła biuro. Poczułam się jak w mieście z Flinstonów!

Zmierzając do jaskini i tunelu, można przyjrzeć się „zwykłemu” życiu mieszkańców. Kierując się do tunelu, moim oczom ukazał się mężczyzna, który obierał… orzeszki ziemne. Stałam i wpatrywałam się w niego jak zaczarowana. Jak dotąd nie miałam pojęcia, jak rosną te orzechy, w tu na moich oczach, Turek ściągał owoce z drzewa.

Bilet wstępu w 2022 r. kosztuje: 25 TL

Godziny otwarcia:

– od kwietnia do października 8:30-18.30

– od listopada do marca 8:30-16.30

Obowiązuje jedno wejście (kasa) na obie atrakcje!

Vakıflı Village

W górach okalających prowincję Hatay, znajduje się jedyna ormiańska wioska w Turcji. Chodzi o Vakıflı, leżącą 4 km od dzielnicy Samandağ.

Rozciąga się z niej niesamowity widok na góry i otaczającą wioskę zieleń, bo Vakıflı była jedną z pierwszych organicznych wiosek z kraju. Zielone ogrody i drzewa pomarańczy są znakiem rozpoznawczym tej miejscowości. Lokalni rolnicy produkują m.in. organiczne wino, dżemy, oliwę z oliwek, boğma rakı z fig oraz likier z owoców mirtu.

Wieś zamieszkują obywatele tureccy posiadające ormiańskie pochodzenie. Główną atrakcją jest kościół prawosławny, w którym cały czas odbywają się msze. Mieszkańcy kultywują tradycje religijne i zamiast Ramadanu, w Vakıflı obchodzi się Boże Narodzenie i Wielkanoc.

Zwiedzając Vakıflı spotkałam parę narzeczonych, którzy przyjechali tu na sesję zdjęciową. Zastanawia mnie tylko, czy rozmawiałam z Ormianami czy Turkami, których urzekły widoki…

**

Dowiedz się więcej o Hatay:

Do Hatay miałam przybyć już trzy lata temu. Wówczas, na zaproszenie Bekira i Agaty, którzy wybierali się na ślub brata. Niestety, musieliśmy zrezygnować, ale jak widać – Antakya była mi pisana.

Tego lata, nareszcie dotarłam do miasta tolerancji. Tutaj znajdziecie resztę wpisów z tego regionu:

• Hatay – tygiel kultur na wschodzie Turcji
• Hatay – podróż śladami świętych
• Spałam w tureckim muzeum
• Gdzie zjeść w Hatay
• TransAnatolia – turecki rajd Dakar

Tagi: Hatay, Muzeum, podróż do Turcji, Turcja, Wschód Turcji